نازایی

نازایی چیست؟
نازایی به معنی عدم حاملگی در عرض یکسال بدون استفاده از هرگونه روش جلوگیری از بارداری میباشد.
انواع نازایی:
نازایی اولیه: هرگز حاملگی ایجاد نشده است.
نازایی ثانویه: حداقل یک حاملگی قبلی رخ داده است.
علل کلی نازایی:
علل مردانه: ۳۵درصد.
علل زنانه: ۵۵درصد.
غیرقابل توجیه :۱۰درصد
چه زوجهایی نیاز به بررسی جهت نازایی دارند:
زوجهایی که مایل به داشتن بچه هستند و بعد از ۱ تا ۲ سال که از هیچ روش جلوگیری از بارداری استفاده   نکرده اند، حاملگی صورت نگرفته باشد،کاندیدهای قابل قبولی برای بررسی جهت نازایی می باشند. بررسی زودتر نیز ممکن است در بعضی از اشخاص توصیه شود نظیر زنان جوانتری که فاکتورهای خطر واضحی دارند ازجمله: تاریخچه عفونتهای لگنی یا زنان بیشتر از ۳۵سال.

توجه: احتمال بیشتری برای حاملگی در مورد زوجهایی که کمتر از ۳ سال سابقه نازایی دارند وجود دارد.
علل مردانه برای نازایی:
در اکثر موارد یک علت خاص برای نازایی ناشی از فاکتورمردانه نمی تواند مشخص شود.
شایع ترین علت نازایی در مردان واریکوسل است که قابل اصلاح می باشد و از طریق عمل جراحی می توان واریکوسل را درمان کرد.
موارد جراحی واریکوسل:
۱-نازایی با علت مردانه ثابت شده باشد.
۲-بررسی زن از نظر نازایی نرمال باشد.
۳-در معاینه واریکوسل وجود داشته باشد.
مهمترین علل دیگر نازایی در مردان عبارتند از :
عدم نزول بیضه ها(عدم لمس بیضه ها در داخل اسکروتوم)،انسداد مجرای منی، عدم وجود لوله های تولید کننده منی، بیماریهایی مانند اکرومگالی،کوشینگ، کم کاری تیروئید، نارسایی آدرنال، سندرم داون و کلاین فیلترو التهاب پروستات، انزال زودرس، مصرف بعضی از داروها(بعضی از داروهای ضد فشار خون، داروهایاعصاب، ضد افسردگی ها، شیمی درمان)، مصرف الکل و سیگار،هیپوسپادیازیس و اپیسپادیاس(در این دو بیماری سوراخ مجرای ادراری بجای قرار گرفتن در نوک آلت،در زیریا بالای آلت قرار می گیرد)
تستهای تشخیصی برای ارزیابی مرد:
۱-آنالیز منی(اسپرموگرام). اولین تست تشخیصی برای ارزیابی مرد می باشد.
قبل از گرفتن نمونه منی بیمار باید حداقل ۴۸ ساعت و حداکثرتا ۷ روز قبل از گرفتن نمونه، از انزال پرهیز کند.
۲ تا ۳ نمونه به فواصل ۱تا ۳ ماه برای آنالیز لازم است.
مشخصات یک اسپرموگرام نرمال:
حجم: ۲ تا ۶ میلی لیتر.
دانسیته: ۲۰ تا ۲۵۰ میلیون اسپرم در ۱ میلی لیتر.
درصد اسپرم با حرکت روبه جلو: ۵۰درصد.
لخته شدن: ۳۰ دقیقه.
مرفولوژی: ۴۰ تا ۶۰ درصد را اشکال نرمال تشکیل دهند.
PH: 8/7-2/7
2-تعیین سطوح تستستورون،LH,FSH,TSH و پرولاکتین سرم.
۳-تعیین قدرت نفوذ اسپرم.
۴-بیوپسی(نمونه برداری)بیضه
۵-سونوگرافی برای بررسی واریکوسل.
علل زنانه نازایی:
۱-فاکتورسرویکس:
سرویکس و ترشحاتش در تغذیه، ذخیره، رهایی تدریجی اسپرمها به قسمتهای بالاتر و محافظت اسپرمها از محیط اسیدی واژن نقش مهمی دارد. اگر سرویکس معیوب باشد نمی تواند منی را زنده نگه دارد و باعث نازایی می شود.
۲-فاکتور تخمدانها:
اختلالات تخمک گذاری از قبیل عدم تخمک گذاری، تخمک های کم ونقایص فاز ترشحی تخمدان از علل نازایی زنانه است.
مشکلات کلینیکی عمده که با عدم تخمک گذاری و نازایی همراهمی باشند عبارتند از:
سندرم تخمدان پلی کیستیک- نارسایی تخمدان زودرس-هیپرپرولاکتینمی(افزایش پرولاکتین خون)- آمنوره هیپوتالاموسی(عدم قاعدگی بعلت بیماری هیپوتالاموس)- اختلالات تیروئیدی و آدرنال.
۳-فاکتور لوله رحمی:
بررسی باز بودن لوله رحمی جزء ارزیابی های روتین در نازایی است.
این امر با دو روش صورت می گیرد:هیسترو سالپنگوگرافی( عکسرنگی از رحم و لوله های رحمی) – لاپاراسکوپی(با یک دستگاه مخصوص وارد شکم شده ولوله رحمی را نگاه می کنند).
۴-فاکتور رحمی:
فاکتورهای رحمی بیشتر باعث سقط می شوند تا نازایی.لیومیومها( با انسداد مکانیکی و ممانعت از لانه گزینی) و سندرم آشرمن از علل مهم رحمی برای نازایی می باشند.
عکس رنگی از رحم بهترین روش برای ارزیابی رحم است.

روشهای نوین در درمان ناباروری

IUI :
در این روش بصورت تزریق ,اسپرمهای جدا شده از منی بوسیله لوله‌های خاصی بداخل رحم منتقل می‌شود. در این روش باید حداقل 10میلیون اسپرم متحرک با بیش از 40 % شکل طبیعی وجود داشته باشد. جهت تزریق داخل رحمی مرد باید یک فاصله عدم انزال ۱ تا ۳روزه داشته باشد. استفاده ۴ بار از این روش در فردی که بدرستی کاندید این روش شده است حدود ۳۰% شانس موفقیت دارد.
IVF:
در این روش تخمک در معرض اسپرمهای متحرک قرار می‌گیرد و لقاح بصورت عادی در محیط آزمایشگاهی صورت می‌گیرد. سپس زیگوت بدست آمده در انکوباتور بمدت ۳ تا ۵ روز رشد می‌کند و در مرحله بلاستوسیت از طریق گردن رحم وارد رحم می‌شود. از عوارض این روش چندقلوئی و حاملگی نابجا را می‌توان نام برد.
ICSI:
در این روش بطور ساده یک تخمک و یک اسپرم برای ایجاد جنین استفاده می‌شود.در این روش اسپرم بی‌حرکت می‌شود و سپس به داخل تخمک تزریق می‌شود و بقیه مراحل شبیهIVF است.
انتخاب بهترین روش کمک باروری بر اساس آزمایش اسپرموگرام در مرد نابارور:
1- اگر اسپرموگرام طبیعی باشد ابتدا IUI توصیه می‌شود که اگر موفقیت آمیز نباشد IVF
2-اگر بیشتر از ۵ تا ۱۰ میلیون اسپرم متحرک باشد ابتدا IUI و اگر موفقیت آمیز نباشد IVF
3-اگر بین ۱ تا ۵ میلیون اسپرم متحرک باشد از ابتدا IVF انجام می‌دهیم.
4-اگر کمتر از ۱ میلیون اسپرم وجود داشته باشد ICSI توصیه می‌شود.
کمک گیری از تمام روشهای کمک باروری برای زوج نابارور بسیار امیدوارکننده است. بخاطر اینکه حتی با وجود یک اسپرم، شانس حاملگی وجود دارد.