هیستروسکوپی یک روش آندوسکوپی تشخیصی داخل رحمی است. این عمل تحت شرایط بیهوشی عمومی و با وسیله تلسکوپ مانندی که از طریق دهانه رحم وارد حفره می‌شود صورت می‌گیرد. از طریق هیستروسکوپی بررسی مستقیم رحم از نظر وجود انواع چسبندگی‌های داخل رحمی، پولیپ یا فيبروم و دیواره‌های رحمی امکان پذیر است. هیستروسکوپی نیز کاربرد درمانی دارد. با هیستروسکوپی از بین بردن چسبندگی‌ها، برداشتن پولیپ و انجام بیوپسی‌های متعدد ممکن می‌شود.

1) برای اعمال تشخیصی

2) برای اهداف جراحی

الف- خونریزی غیر طبیعی رحم: در بیشتر زنانی که خونریزی غیر طبیعی رحم دارند، با یک بیوپسی از بافت آندومتر و تصویربرداری می‌توان به تشخیص نهایی رسید.

ب- تعیین محل اجسام خارجی مثل IUD

ج- ناباروری که ممکن است همراه با لاپاراسکوپی تشخیصی انجام داد.

د- سقط های مکرر جنین در صورت غیر طبیعی بودن هیستروسالپنگوگرام

ه- ارزیابی یافته های غیر طبیعی و نامشخص در تصاویر گرفته شده دیگر مانند هیستروسالپنگوگرافی، سونوگرافی واژینال یا شکمی)

الف- بریدن سپتوم (دیواره) داخل رحمی

ب- برداشت فیبروم‌های زیر مخاطی

ج- برداشتن پولیپ‌های آندومتر

د- بیوپسی از ضایعات داخل رحمی

ه- برطرف نمودن چسبندگی‌های داخل رحمی

و- خارج ساختن اجسام خارجی مانند IUD

ز- کوتر کردن نواحی دچار خونریزی فعال

زمان عمل طوری تنظیم می‌شود که بیمار در دوران قاعدگی نباشد. بهتر است در فاز تکثیری (بلافاصله بعد از پاکی) اقدام به هیستروسکوپی شود تا بهترین حالت دید را از رحم فراهم کند. در فاز ترشحی بافت آندومتر ضخیم است که می‌تواند طرح پولیپ‌ها را تقلید کند و تشخیص‌های نادرستی را فراهم نماید. به منظور راحت‌تر انجام شدن عمل، پزشک شما ممکن است پیش از هیستروسکوپی، دهانه رحم را گشاد کند. همچنین ممکن است در دهانه رحم از دارو یا متسع‌کننده‌های خاص شب قبل از عمل استفاده شود. بیمار شب قبل از عمل شام سبک می‌خورد و از ساعت 12 نیمه شب به بعد از خوردن و آشامیدن اجتناب می‌کند. صبح روز عمل به همراه همسر ناشتا و با داشتن گزارش عکس رحمی و ازمایشات در بیمارستان حاضر می‌شود.

پس از تجویز مواد بیحس کننده کافی و یا استفاده از بیهوشی عمومی، ابتدا یک اسپکولوم (Speculum) وارد واژن می‌شود. برای امکان پذیر شدن دستکاری بیشتر هیستروسکوپ، باید یک تناکولوم در لب قدامی سرویکس قرار داده شود. سپس هیستروسکوپ به آرامی و از طریق دهانه رحم وارد آن می‌شود. برای منبسط کردن رحم، از مایعی همچون محلول قندی غلیظ و یا محلول نمکی استفاده می‌شود؛ این محلول از طریق هیستروسکوپ وارد رحم می‌شود و به پزشک کمک می‌کند که رحم و دهانه لوله‌های فالوپ را از طریق هیستروسکوپ واضح‌تر ببیند. جراح باید به طور دقیق، هر دوشاخ، استیوم‌ها، دیواره‌های جانبی، قدامی و خلفی رحم را بررسی کند. حین هیستروسکوپی ممکن است پزشک فیبروم، پولیپ یا چسبندگی و سپتوم رحمی را مشاهده کند که با استفاده از قیچی یا رزکتوسکوپ اقدام به برداشتن آن می‌کند.

پس از انجام هیستروسکوپی و گذراندن بیهوشی، بیمار پس از هوشیاری کامل از بیمارستان مرخص می‌شود. پس از اتمام هیستروسکوپی بیماران دچار یکسری دردهای شکمی مشابه دردهای دوران قاعدگی می‌شوند و همچنین تا چند روز دچار لکه‌بینی خواهند بود. باید به بیماران گوشزد نمود حداقل تا 2 هفته از بکار بردن هر ماده یا دارویی داخل واژن پرهیز کنند تا خطر بروز عفونت کم شود، حتی از نزدیکی نیز باید اجتناب نمایند. طی 48 ساعت پس از انجام هیستروسکوپی بیمار باید دوره نقاهت خود را بگذراند و در طول یک هفته بعد هم از انجام هر گونه فعالیت سخت و سنگین پرهیز نماید. ممکن است بعد از عمل به بیمار انتی بیوتیک و مسکن تجویز گردد. همچنین به بیمار توصیه می‌شود در صورت تجویز داروهای هورمونی بخصوص بعد از جراحی برداشتن سپتوم یا بریدن چسبندگی‌های داخل رحم مصرف دارو به صورت مرتب و کامل انجام شود.